Partons 2.0

DE OPDRACHT

Partons 2.0 is een project van het grensoverschrijdend Interreg V-programma France-Wallonie-Vlaanderen. Partons 2.0 staat voor participatieve ontwikkeling van de streek - développement participatif du territoire.

In de grensstreek zijn zowel de publieke als commerciële dienstverlening voor de burger stilaan aan het verdwijnen. Vooral in de landelijke regio van de grensoverschrijdende Westhoek worden minder mobiele inwoners hierdoor getroffen. Ook de sociale cohesie van de dorpen in deze regio komt door het verdwijnen van de dienstverlening in het gedrang.

Zowel inwoners als lokale besturen kunnen hun steentje bijdragen om deze uitdaging aan te pakken. Onze opdracht? Onderzoeken hoe deze partijen het best kunnen samenwerken om het probleem van de verdwijnende dienstverlening op te lossen, en hen begeleiden in de uitvoering van hun projecten.

Als ervaringsgericht bureau gingen we aan de slag met zowel lokale besturen als sociale organisaties en burgerinitiatieven. We onderzochten hoe deze partijen elkaar kunnen versterken mits participatie, welke voorwaarden er zijn om met participatie aan de slag te kunnen, hoe ze ermee – elk op hun manier – aan de slag kunnen, en welke inzichten er dan bij hen ontstaan. De klemtoon van het onderzoek lag op innovatieve dienstverlening, participatie en grensoverschrijdend samenwerken.

HET PROCES

1. Oriëntatiefase

Via een oproep werden projecten ingediend bij de bovenlokale partners in het project, zijnde de Franse en Vlaamse overheid). Na selectie van de projecten, met duidelijk verschillende stakeholders en initiatiefnemers, deden we een kwalitatieve bevraging via dieptegesprekken. Wat was op dat moment hun visie op participatie, innovatieve dienstverlening en werken met anderstaligen? Deze nulpuntmeting bepaalde onze parameters om verdere evolutie aan te meten.

2. Experimenteerfase

We organiseerden twee keer acht Stuyflabs (connectorstafel + training + coaching-/feedbackmoment) met de diverse projectgroepen, waarbij we hen telkens een methode aanleren. Daarbovenop stimuleerden we onderlinge uitwisseling om de verschillende visies – van burgers, organisaties en besturen – aan elkaar te toetsen en meer empathie te winnen voor elkaar. Een lerende gemeenschap van zowel Franse als Belgische stakeholders. Later bleven we in contact met de projectgroepen om hen te helpen met lokale uitdagingen. 

3. Ontwerpfase

We brachten alle inzichten samen in een uitgebreid, tweetalig rapport voor de verschillende projecthouders. De gebruikte, aangeleerde methodes vatten we samen in de Participatie Atlas, een handig deelbaar document, waarmee anderen nu ook kunnen leren co-creëren.

BETROKKEN PARTIJEN

Overkoepelende overheden

Lokale initiatiefnemer

Zowel lokale besturen met hun projecten als lokale organisaties en burgers van de desbetreffende dorpen. De projecten waren erg uiteenlopend. Van burgerinitiatief zoals gezamenlijke (moes)tuinen en bewonersplatforms tot ruimtelijke ordening en herbestemming van publiek domein tot dorpspunten en gezondheidscentra voor dienstverleners.

RESULTATEN

25 projecten werden gedurende drie jaar begeleid en geobserveerd. De evolutie in de participatieve aanpak, het innovatieve gehalte van de dienstverlening én het samenwerken over de grenzen heen werden gemeten. Voor het eerst in Partons 2.0, een project dat ruimer was dan onze opdracht, gingen de projecthouders zelf met de materie aan de slag.

Verschillende timing en snelheden. 

Elk ging op zijn ritme aan de slag met participatie in hun specifieke omgeving. Voor de een werd een participatiemoment georganiseerd, de ander adopteerde een werkelijk participatieve cultuur. 

Parallel organiseerden we sessies met de bovenlokale partners om het volledige proces vlot te laten verlopen, maar ook om de ongewone aanpak, het proces transparant te maken. ‘Out of the comfort zone is where the magic happens’, maar wat is veilig genoeg om de comfortzone te verlaten? We herformuleerden de opdracht omdat we merkten dat iedereen een andere interpretatie had van de opdracht. Het taalgebruik en narratief werd hierbij ook onder de loep genomen. Hoe stel je best oproepen op, wat zijn triggers, hoe bereik je de projecthouders die je wil bereiken. Hoe doorbreek je het traditionele ‘subsidiedenken’ en maak je een oproep waarin naast middelen ook inhoudelijke versterking wordt aangeboden. Wat kunnen deze organisaties van elkaar leren? Wat is comfortabel en wat wijkt af van de gangbare processen bij bovenlokale publieke spelers? 

We hervormden het proces dat normaal gehanteerd wordt naar een netwerkproces waarin inzichten en resources gedeeld worden, maar ook de probleemstelling geformuleerd wordt vanuit een diversiteit aan partners. 

Er is een publicatie/rapport met alle inzichten uit dit uiterst verrijkende, drie jaar durende proces beschikbaar bij de Provincie West-Vlaanderen en op de projectwebsite. 

www.partons2-0.eu/fr/portail/108/index.html

De handige Participatie Atlas waarvan een 300-tal exemplaren werden gedrukt in NL en FR was een eigen initiatief. Omdat we vinden dat wat gevormd is tijdens dit hoogst interessante traject deelbaar moet gemaakt worden. Dit initiatief werd enorm gesmaakt: alle 200 atlassen bij de Provincie West-Vlaanderen zijn uitverkocht. Er zijn nog een aantal exemplaren beschikbaar op deze site.